Chấm dứt HĐLĐ do thay đổi cơ cấu công nghệ

Luật CPX nhận được câu hỏi của khách hàng như sau: Khách hàng ký Hợp đồng lao động (HĐLĐ) không xác định thời hạn với một Văn phòng đại diện của Công ty Nhật Bản. Khách hàng nhận định do phát sinh một số mâu thuẫn với Trưởng VPĐD, Trưởng VPĐD thực hiện ban hành quyết định thay đổi bộ máy tổ chức, cơ cấu lại VPĐD và dự thảo Phương án sử dụng lao động. Việc này nhằm hướng tới để đơn phương chấm dứt HĐLĐ đối với khách hàng. Vậy việc VPĐD thực hiện như vậy có đúng không?

Trả lời: Theo Điều 42 Luật lao động 2019 quy định:

Điều 42. Nghĩa vụ của người sử dụng lao động trong trường hợp thay đổi cơ cấu, công nghệ hoặc vì lý do kinh tế

1. Những trường hợp sau đây được coi là thay đổi cơ cấu, công nghệ:

a) Thay đổi cơ cấu tổ chức, tổ chức lại lao động;

b) Thay đổi quy trình, công nghệ, máy móc, thiết bị sản xuất, kinh doanh gắn với ngành, nghề sản xuất, kinh doanh của người sử dụng lao động;

c) Thay đổi sản phẩm hoặc cơ cấu sản phẩm.

2. Những trường hợp sau đây được coi là vì lý do kinh tế:

a) Khủng hoảng hoặc suy thoái kinh tế;

b) Thực hiện chính sách, pháp luật của Nhà nước khi cơ cấu lại nền kinh tế hoặc thực hiện cam kết quốc tế.

3. Trường hợp thay đổi cơ cấu, công nghệ mà ảnh hưởng đến việc làm của nhiều người lao động thì người sử dụng lao động phải xây dựng và thực hiện phương án sử dụng lao động theo quy định tại Điều 44 của Bộ luật này; trường hợp có chỗ làm việc mới thì ưu tiên đào tạo lại người lao động để tiếp tục sử dụng.

VPĐD có quyền cho thôi việc đối với NLĐ trong trường hợp thay đổi cơ cấu, công nghệ (thay đổi mô hình, tổ chức, quy trình hoạt động). Tuy nhiên việc thay đổi cơ cấu phải xuất phát từ nhu cầu, mục tiêu chính đáng và được thực hiện đúng quy định của pháp luật về lao động. Việc thay đổi cơ cấu tổ chức phải có Phương án sử dụng lao động, ưu tiên đào đạo để sử dụng lao động và phải được thông báo/trao đổi công khai, thực hiện đối thoại, có sự tham gia của Tổ chức đại diện NLĐ…

Theo khách hàng nhận định, việc thay đổi cơ cấu tổ chức để nhằm mục tiêu cho NLĐ thôi việc thì không đúng bản chất của thay đổi cơ cấu, ở đây có sự lợi dụng việc thay đổi cơ cấu làm lý do chính đáng theo quy định của pháp luật. Do đó NLĐ cần xem xét lại tình hình thực tế, thu thập chứng cứ, thực hiện đối thoại nhằm làm sáng tỏ vấn đề. Đây cũng là cơ sở cần thiết để NLĐ có thể khởi kiện bên sử dụng lao động (nếu phát sinh).

Luật sư Nguyễn Đình Dương